Poema No. 1
EL QUE CORRE VELOZ
Corre veloz nutria,
corre veloz armadillo,
entre ríos, río abajo
entre piedras de sal.
¡Vamos venado!
¡Vamos tortuga!
Vamos chispa de fuego
a mi ojo de hormiga
a mi pecho de león.
YAGUARE
Yaguare muimui,
yaguare kisu,
guasgua-li, saraguasca
guas cumaiquí.
¡Mata yan!
¡Mata yarak!
Mata sisma liuali
kunke kaupak suke
katke kaupak nawah.
Significados de palabras:
Yaguare Corre veloz
Muimui, Nutria,
Yaguare Corre veloz
Kisu, Armadillo,
Guaguali Entre ríos,
Saraguasca Río abajo
Guas cumaiquí. Entre piedras de sal.
Mata Vamos
Yan Venado
Mata Vamos
Yarak Tortuga
Mata Vamos
sisma liuali Chispa de fuego
Kunke kaupak suke A mi ojo de hormiga,
Tatke kaupak nawah. A mi pecho de león.
2 de diciembre, 2006
Poema No. 2
ENSEÑAR DANKAIA
El ojo del padre I kunke amiske
tendrá bendición. dainajalí blisin.
El hombre I misa
es tigre, nawah,
la mujer I yueya
luz; ingni;
bambú de río, uku li,
barro sau bla
de silencio, kaupak umnin,
corazón iskang
de luna. kaupak aiko.
Significados de las palabras:
I kunke El ojo
Amiske Del padre
Dainájali Dará
Blisin. Bendición.
El hombre I misa
Es tigre, nawah,
la mujer I yueya
luz; ingni;
bambú uku
de río, li,
barro sau bla
de silencio, kaupak unmin,
corazón iskan
de luna. kaupak aiko.
7 de diciembre, 2006
Poema No. 3
CIQUIPAQUÍN
Madroño de la montaña,
árbol de algodón.
Pies de río, cacao en flor.
Lluvia de luna, camino de sol.
Ciquipaquín, madre Matagualpan.
CIQUIPAQUÍN
Bálamo kuse,
man dapán dúkare.
Mapake li, cacau dípulu.
Guas Aiko, lap Lal.
Ciquipaquín, Amiske matagualpan.
Vocabulario en CIQUIPAQUÍN
Ciquipaquín Nombre de mujer
Bálamo kuse Madroño de montaña
Man dapán dúkare. Árbol de algodón.
Mapake li, Pies de río
cacau dípulu. Cacao en flor.
Guas Aiko, Lluvia de luna,
Lap Lal. Camino de sol.
Ciquipaquín, Amiske Matagualpan. Ciquipaquín, madre Matagualpan.
5 de diciembre, 2006
Poema No. 4
TAGUÁN, EL HOMBRE
Tengo hambre de sol,
tengo hambre de luna.
Afilada flecha
chispa de fuego
en mi profundo corazón.
TAGUÁN, I MISA
Sepá dainale kaupak Lal,
sepá dainale kaupak Aiko.
Ulu fisga liuali
si-ji iskang.
Traducción:
TAGUÁN, I MISA TAGUÁN, EL HOMBRE
Sepá dainale Tengo hambre
Kaupak Lal, de sol,
Sepá dainale tengo hambre
Kaupak Aiko. de luna.
Ulu fisga, afilada flecha
Liuali chispa de fuego
Si-ji iskang. En mi profundo corazón.
30 de noviembre, 2006
Poema No. 5
MADRE MATAGUALPAN AMISKE MATAGUALPAN
Madre maíz, Amiske Aima,
madre fuego. amiske liuali.
Pechos de venada, Tatke kaupak yan,
águila de montaña. yácal kaupak kuse.
Madre Yalagüina, Amiske Yalagüina,
jilguero de los cerros, busi kaupak kayan,
chispa de fuego, lili kaupak liuali,
dulce calabaza de ayote. al suna kaupak kase.
Madre maíz, Amiske aima,
madre frijol. amiske pa.
Tizón de ocote Jokane kaupak ku,
cántaro de amor. inli kaupak dálani.